ආසාදන

?????? ????? ??? ???? ???? ??? ?????? ?????? ????? ????? ???? ?????? ???? ???? ????????? ??????? (Critical tool) ??? ????????? ???. ????????, ???? ?????? ??? ?????? ??? ??????? ????????? (Effective testing) ?? ?????????? ??????????? (Prevention measures) ??? ???? ?????? ????? ?????, ?????? ?????? ????? ????? ???? ?????? ????? ????? ?????????? ??????? ??. ?????, ????? ??? ?????, ???? ?????? ??? ??? ? ?????? ?????? ??????? ??????? ?????? ????? ????? ??????? ???????? ??????? ??? ????? ??????? ??? ???? ?????? ??????? ????. ?????? ?????? ??????? ?? ????????????? ??????? ?????? ????? ???????? ????? ???????? ??? ??? ???? ????? ????? ??????? ????? ??????? ??????? ??????….

මේ වනවිට SARS-CoV-2 නැමැති වෛරසය මගින් ඇතිකරන Covid-19 නම් වූ කොරෝනා වසංගතය (Coronavirus Pandemic) ලොවම වෙලාගෙන අවසන් ය. දැන් ලෝකයේ සෑම රටකම පොදු සතුරා බවට පත්ව ඇත්තේ කොරෝනා වසංගතයයි. සෞඛ්‍ය සේවා හා සබැඳි සියළු දෙනා මහජනතාව කොරෝනා වසංගතයේ ගොදුරු බවට පත්වීම වැළැක්වීම හා අවම කිරීම සඳහා සටන් වදිමින් සිටින අතරතුර, ලොව පුරා සිටින විද්‍යාඥයන් කොරෝනා වෛරසයට එරෙහිව භාවිතා කළ හැකි එන්නත් සහ ඖෂධ නිපදවීම සඳහා පර්යේෂණ සිදුකරමින් සිටියි. දැනටමත් රටවල් කිහිපයක පර්යේෂකයන් සාර්ථක ලෙස එන්නත් නිපදවා මහජනතාව තුළ කොරෝනා වෛරසයට එරෙහිව ප්‍රතිශක්තිය (Immunity) ගොඩනැංවීම සඳහා එන්නත් කිරීමේ වැඩසටහන් ආරම්භ කර ඇත. තවත් රටවල් කිහිපයක්ම කොරෝනා වෛරසයට එරෙහිව එන්නත් නිපදවීමේ පර්යේෂණ…

කොරෝනා (Corona) වෛරසය යනු කුමක්ද? කොරෝනා වෛරස යනු, සතුන්ට හා මිනිසුන්ට ආසාදන ඇතිකල හැකි වෛරස සමූහයක්. කොරෝනා වෛරස වලට මිනිසා තුළ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව වැනි සරළ ආසාදනයක සිට උග්‍ර ආසාදනයක් දක්වා පරාසයක ආසාදන ඇතිකල හැකියි. මින් පෙර ලෝකයේ රටවල් ගණනාවක පැතිරුණු මැද පෙරදිග ශ්වසන සහලක්ෂණය (Middle East Respiratory Syndrome/MERS) සහ අධි තීව්‍ර ශ්වසන සහලක්ෂණය (Severe Acute Respiratory Syndrome/SARS) මෙන්ම, දැනට ලෝකයේ රටවල් බොහොමයක පැතිරෙමින් ගෝලීය වසංගතයක් බවට පත්ව ඇති COVID-19 නැමැති කොරෝනා ආසාදනය ද, මෙම වෛරස නිසා නිසා ඇතිවන උග්‍ර ආසාදන ලෙස දැක්විය හැක. COVID-19 කොරෝනා ආසාදනය නිසා ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ මොනවාද? COVID-19 කොරෝනා ආසාදනය නිසා වඩාත් බහුලව ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ ලෙස…

ක්ෂය රෝගය හෙවත් කාසය (Tuberculosis or TB) මයිකොබැක්ටීරියම් ටියුබර්කියුලෝසිස් (Mycobacterium tuberculosis) නැමැති බැක්ටීරියාව නිසා ඇතිවේ. එය වාතය මගින් බෝවන රෝගයක් වන බැවින් පරම්පරාගත රෝගයක් නොවේ. සාමාන්‍යයෙන්, ක්ෂය රෝගය නිසා පෙනහළු වල පටක වලට හානි සිදුවන අතර, සිරුරේ වෙනත් ඕනෑම ස්ථානයකද ක්ෂය රෝගකාරක බැක්ටීරියාව නිසා ආසාදනය වීම සිදුවිය හැක. 2015 වසර වනවිට, ශ්‍රී ලංකාවේ ජනගහනයෙන් 100,000 කට ක්ෂය රෝගීන් 103 බැගින් හමුවන බව සොයාගෙන ඇත. කෙසේ වුවත්, තවමත් හඳුනා නොගත් ක්ෂය රෝගීන් 4000 ක් පමණ අප අතර සිටින බවට ගණනය කර ඇත. 2014 වසර තුළදී, ක්ෂය රෝගය සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට රෝගීන් 9473 ක් ලියාපදිංචි වී ඇති අතර, ඉන් 7884 ක් හෙවත්…

මුත්‍රා කරන විට වේදනාවක් ඇතිවීම විවිධ හේතූන් මත සිදුවිය හැක. එවැනි හේතූන් අතර මුත්‍රල පද්ධතියේ ආසාදන (Urinary tract infections or UTIs), ජනනේන්ද්‍රිය ආශ්‍රිත උද්දීපනය වීමක් (Irritation) , තුවාළයක්, හෝ අනතුරක්, හෝ මුත්‍රා ගල් ආදිය පැවතිය හැක. කෙසේ වුවත්, මුත්‍රා කරන විට වේදනාවක් හටගැනීමට ප්‍රධානතම හේතුව වන්නේ මුත්‍රල පද්ධතියේ හටගන්නා ආසාදනයන්ය. සැබැවින්ම, ඔබේ දරුවාට මුත්‍රා කරන විට වේදනාවක් ඇතිවෙනවා නම් ඔබ කුමක් කළ යුතුද? රෝග ලක්ෂණ මුත්‍රා පිටකරන විට දැවිල්ලක් හෝ වේදනාවක් ඇතිවීම. වෙනදාට වඩා වැඩි වාර ගණනක් මුත්‍රා පිටකිරීම. දැඩි ගන්ධයක් සමග, රුධිරය මුසුවූ, හෝ තද පැහැති මුත්‍රා පිටවීම. උණ හෝ වෙව්ලීම හටගැනීම. ආහාර රුචිය අඩුවීම හෝ දරුවාගේ ක්‍රියාකාරීත්වය අඩුවීම….

තම දරුවා අසනීප වීමෙන් පසුව, යලි පාසල් යැවීමට සුදුසු අවස්ථාව කුමක් දැයි යන්න පිළිබඳ නිසි අවබෝධයක් බොහෝ දෙමව්පියන්ට නැති බව පෙනේ. ඇතැම් දෙමව්පියන් දරුවා අසනීප තත්ත්වයෙන් සිටියදීම පාසල් යවන්නට උත්සුක වන අතර, ඇතැම් අය අසනීපය හොඳින් සුවවීමට පෙර පාසල් යවන අවස්ථාද පවතී. කෙසේ වුවත්, එය දරුවා අසනීපයෙන් පසු යථා තත්ත්වයට පත්වීමට ගතවන කාලය වැඩිකිරීමට හේතුවිය හැකි අතරම, ඇතැම්විට දරුවාගේ අසනීපය තවදුරටත් උග්‍ර වීමටද හේතුවිය හැක. වඩාත්ම ගැටළුකාරී වන්නේ බෝවෙන රෝගයකින් පෙලෙන දරුවෙක් සමග ගැවසෙන අනෙක් නිරෝගී දරුවන්ට ද රෝගය බෝවීමට ඇති අවදානම වැඩිවීමයි. එමනිසා, පාසල් යාමට තරම් ඔබේ දරුවා සුවවී ඇත්දැයි වටහා ගැනීමට අත්වැලක් ලෙස මෙම ලිපිය ඉදිරිපත් කෙරේ. ඇතැම්…

දරුවා වමනය කරනවා නම්, ඒ සඳහා හේතුවිය හැකි තත්ත්ව ගණනාවක් පවතී. නමුත්, වමනය කිරීම සඳහා බොහෝවිට හේතුවන්නේ අජීරණ තත්ත්වයකි. කෙසේ වුවත්, වමනය කිරීම නිසා ඔබේ දරුවාගේ ශරීරයෙන් ජලය, ලවණ, සහ ඛණිජ ඉවත්වීමට හැකියාව පවතී. දිගටම වමනය පැවතුනහොත්, විජලනය සහ අයන අසමතුලිතතා හටගැනීම වැනි සංකීර්ණ සෞඛ්‍ය ගැටළු ඇතිවිය හැක. එමනිසා, එසේ ඉවත්වන දියර, ඛණිජ, සහ ලවණ නැවත දරුවාට ලබාදීම ඉතාම වැදගත් වේ. දරුවා වමනය කරන්නේ නම්, කලයුත්තේ කුමක්ද? වමනය කරමින් සිටින දරුවෙක්ට කිරි ආහාර හෝ ඝන ආහාර දීමෙන් වළකින්න. දියර කුඩා ප්‍රමාණ වලින් ලබාදෙන්න. ළදරුවන් සඳහා: සෑම විනාඩි 15-20 කට වරක් ජීවනී මේස හැඳි 1 ක් පමණ දෙන්න. එකවරකට කෙටි වේලාවක්…

ශ්‍රී ලංකාව තුළ ඩෙංගු රෝගය (dengue) වසංගතයක් මෙන් පැතිර යන්නේ ඊඩිස් ඊජිප්ටයි (Aedes aegypti) සහ ඊඩිස් ඇල්බොපික්ටස් (Aedes albopictus) නැමැති මදුරු විශේෂ දෙක මගිනි. ඩෙංගු රෝගය වෛරසයක් නිසා ඇතිවන්නකි. ඩෙංගු රෝගය වැළඳුනු රෝගියෙකුට දෂ්ට කල මදුරුවෙක් යලි නිරෝගී පුද්ගලයෙකුට දෂ්ට කලහොත්, නිරෝගී පුද්ගලයාට ඩෙංගු රෝගය බෝවීම සිදුවේ. ඩෙංගු රෝගය මාරාන්තික විය හැකි බැවින්, රෝගය පැතිරීම වැළැක්වීමට දායක වීම ශ්‍රී ලාංකිකයන් වශයෙන් අපගේ යුතුකමක් මෙන්ම, වගකීමකි. එමනිසා, ඩෙංගු රෝගයෙන් වැළකීමට අප කලයුත්තේ කුමක්දැයි මදක් විමසා බලමු. ඩෙංගු මදුරුවාගේ ජීවන චක්‍රය අනුපිළිවෙලින් බිත්තර, කීටයා, පිලවා, සහ මදුරුවා යන අවධි හතරකින් සමන්විතය. ගැහැණු මදුරුවා ජලය අඩංගු භාජන තුළ සහ ජලය එකතුවන ස්ථාන වල…

මේ දිනවල ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රදේශ ගණනාවකම ඩෙංගු රෝගය වසංගතයක් ලෙස පැතිර යමින් තිබේ. දිවයිනේ රෝහල් ගණනාවක්ම ඩෙංගු ඇතුළු උණ රෝගීන්ගෙන් සංතෘප්තව පවතින බව වාර්තා වේ. ඇතැම් රෝහල් වල එක ඇඳකට රෝගීන් දෙදෙනෙකු හෝ තිදෙනෙකු බැගින් සිටින බව දැකිය හැක. ඇතැම් රෝගීන් රෝහල් වල ප්‍රමාණවත් තරම් ඇඳන් නොමැති බැවින්, බිම සිටින බවටද වාර්තා වේ. එමනිසා, ඩෙංගු රෝගය වැළඳුනු සෑම රෝගියෙකුටම රෝහලක නැවතී ප්‍රතිකාර ගැනීමට ඉඩ ප්‍රස්ථාව ලබාදීම අපහසු කාරණයකි. සංකූලතා නොමැති, ඩෙංගු රෝගයේ මුල් අවධි වල සිටින ඇතැම් රෝගීන්ට නිවසේ සිට ප්‍රතිකාර ලබාගැනීමට හැකියාව ඇත. ඩෙංගු ප්‍රතිදේහජනක පරීක්ෂණයෙන් (Dengue NS1 antigen test) ඔබට ඩෙංගු රෝගය වැළඳී ඇති බව තහවුරු වූ පමණින්,…

දරුවන්ගේ සමේ ආසාදන (Skin infections) හටගැනීම එතරම් දුලබ දෙයක් නොවන අතර, විසර ගෙඩි සහ සෛලීයදාහය (Cellulitis) දරුවන් අතර දක්නට ලැබෙන සමේ ආසාදන වලට උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැක. විසර ගෙඩි හටගැනීමේදී සමේ යම් නිශ්චිත ස්ථානයක සැරව එකතුවීම සිදුවේ. සෛලීයදාහයේදී සමේ ගැඹුරු පටක ස්ථර වල සහ සමට යටින් පවතින පටක වල බැක්ටීරියා ආසාදනයක් හටගැනීම සිදුවේ. බොහොමයක් සමේ ආසාදන වලට හේතුවන්නේ Streptococcus සහ Staphylococcus නැමැති බැක්ටීරියා ගණ දෙකයි. කෙසේ වුවත්, මෙම ආසාදන වර්ග දෙකටම ප්‍රතිකාර කිරීමට අවශ්‍ය වේ. ඔබේ දරුවාගේ සමේ ආසාදනයක් ඇතිවුවහොත් කුමක් කල යුතුද? සමේ ආසාදනයකදී ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ මොනවාද? විසර ගෙඩි: සමට යටින් ඉදිමීමක් හටගැනීම. ගෙඩිය කුඩාවට ආරම්භ වී ක්‍රමයෙන්…

මී උණ නොහොත් ලෙප්ටොස්පයිරෝසියාව (Leptospirosis) නමින් හැඳින්වෙන්නේ මීයන්ගෙන් සහ ගවයන්, මී ගවයන් වැනි සතුන්ගෙන් බෝවන උණ රෝගයකි. මෙම රෝගය කෘන්තක සත්ත්වයන්, ගොවිපළ සතුන්, සුනඛයන්, සහ කැලෑබද ක්ෂීරපායී සතුන්ගෙන් පැතිරිය හැක. මෙම රෝගයම වෙල් උණ, පතල් උණ, හෝ මඩ උණ ලෙසද හඳුන්වනු ලැබේ. Leptospira interrogans නැමැති බැක්ටීරියාව නිසා මී උණ රෝගය වැළඳෙන අතර රෝගය වැළඳුණු මීයන් වැනි සතුන් පිටකරන මුත්‍රා සමග මෙම බැක්ටීරියාව පරිසරයට එක්වේ. එමනිසා, කුඹුරු වල, වගාබිම් වල, සහ ජලය රැඳුණු ස්ථාන වල මෙම බැක්ටීරියාව රැඳී තිබිය හැක. එම බැක්ටීරියාව ශරීරයට ඇතුළුවන්නේ කෙසේද? කුඹුරු වල, ජලය රැඳෙන වගාබිම් වල වැඩකරන විට, ගලානොයන දියකඩිති වල බසින විට අපේ ශරීරයේ කැපුම්,…

උගුරේ වේදනාව යනු දරුවන් අතර තරමක් සුලභ තත්ත්වයකි. බොහොමයක් උගුරේ වේදනාවන් හටගන්නේ වෛරස් ආසාදන හේතුවෙනි. ඒ අතර, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව සහ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව වැනි රෝග ලක්ෂණ ඇති කරන වෛරස වර්ග ප්‍රමුඛස්ථානයක් ගනී. බැක්ටීරියා ආසාදන නිසාද දරුවාගේ උගුරේ වේදනාවක් ඇතිවිය හැක. බොහොමයක් අවස්ථා වලදී, බැක්ටීරියා නිසා ඇතිවන උගුරේ වේදනාව හටගන්නේ Streptococcus pyogenes නැමැති බැක්ටීරියාව නිසාය. කෙසේ වුවත්, එය අවුරුදු දෙකට වඩා අඩු දරුවන්ට ඇතිවන්නේ කලාතුරකිනි. උගුරේ වේදනාව ඇතිවන්නේ ආසාදනය වීමක් නිසාම පමණක් නොවේ. ඇතැම්විට, අසාත්මිකතා (Allergies) ඇතිවිට සහ වියළි වාතයට නිරාවරණය වීම නිසාද උගුරේ වේදනාව ඇතිවිය හැක. එමෙන්ම, දිගටම ඔබේ දරුවා සිගරට් දුම් වලට නිරාවරණය වේ නම්, කල් පවතින උගුරේ වේදනාවක් ඇතිවිය හැක.  …

ශ්‍රී ලංකාව තුළ දැනට පැතිර යමින් පවතින සෘතුමය ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා ආසාදනය ප්‍රධාන වශයෙන් ඇතිකරන්නේ ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා වෛරස මාදිලි තුනකින් බව දැනට හඳුනාගෙන ඇත. ඒවා නම් ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා වෛරස් A මාදිලි දෙකක් වන H1N1 හා H3N2, සහ ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා B ය. මෙම වෛරස් ආසාදනය මගින් ඇතිකරන රෝග ලක්ෂණ ලෙස උණ, කැස්ස, සහ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව හැඳින්විය හැකි අතර, බොහෝවිට කිසිඳු ප්‍රතිකාරයකින් තොරවම සුව වේ. නමුත්, ඇතැම් පුද්ගල කාණ්ඩ වලට මෙම වෛරස් ආසාදනය උත්සන්න වීමට හෝ සංකූලතා හටගැනීමට වැඩි අවදානමක් ඇත.   ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා රෝගය උත්සන්න වීමට හෝ සංකූලතා හටගැනීමට වැඩි අවදානමක් ඇත්තේ කාටද? වයස අවුරුදු 2 ට අඩු දරුවන් වයස අවුරුදු 65 ට වැඩි පුද්ගලයන් ගර්භණී මාතාවන් ප්‍රතිශක්තිය…